Trong thời đại kiến thức bùng nổ và học sinh trẻ ngày càng dễ bị phân tâm, việc sử dụng các phương pháp giảng dạy tiếng Anh sáng tạo và thu hút là điều cần thiết để giữ lửa học tập, kích thích tò mò và giúp học sinh thực sự chủ động tiếp thu ngôn ngữ.
Một lớp học “vui” nhưng vẫn hiệu quả không chỉ giúp học sinh tăng động lực mà còn giúp cải thiện kỹ năng nghe – nói – đọc – viết một cách tự nhiên hơn. Trong bài viết này, Gobefun sẽ cung cấp các phương pháp sáng tạo hàng đầu, hướng dẫn cách áp dụng và lưu ý để bạn – là giáo viên hoặc người dạy – có thể thiết kế tiết học tiếng Anh thu hút, chất lượng.
Tại sao cần áp dụng phương pháp sáng tạo trong giảng dạy tiếng Anh?
Học sinh ngày nay dễ mất tập trung
Với internet, mạng xã hội, video giải trí… học sinh có nhiều lựa chọn để bị cuốn theo. Nếu cách giảng dạy cũ kỹ, thụ động – nghe giáo viên giảng rồi chép – sẽ rất dễ khiến các em buồn chán, mất hứng thú.
Phương pháp truyền thống không đáp ứng nhu cầu giao tiếp thực tế
Nhiều giáo án vẫn nặng ngữ pháp – dịch thuật – luyện ghi nhớ, thiếu tương tác, ít sử dụng ngôn ngữ trong bối cảnh thực. Do đó, học sinh có thể biết lý thuyết nhưng khó vận dụng giao tiếp thực tế.
Sáng tạo giúp tăng hứng thú, tương tác & ghi nhớ
Khi tiết có yếu tố trò chơi, dự án, kể chuyện, nhập vai, công nghệ hỗ trợ — học sinh thích thú hơn, tham gia nhiều hơn và nhớ kiến thức lâu hơn. Theo các lý thuyết về active learning (học tích cực), học sinh sẽ học tốt hơn khi họ tham gia, tạo ra và phản hồi.
Vì vậy, áp dụng phương pháp sáng tạo không chỉ là “làm mới” lớp học mà còn là chìa khóa giúp học sinh học tiếng Anh hiệu quả hơn.
Các phương pháp giảng dạy tiếng Anh sáng tạo & thu hút
Dưới đây là các phương pháp được nhiều giáo viên và tổ chức giáo dục (trong & ngoài nước) đánh giá cao và áp dụng. Bạn có thể kết hợp linh hoạt để phù hợp với đối tượng học sinh, thời gian và môi trường lớp.
1. Phương pháp Giao tiếp (Communicative Language Teaching – CLT)
-
Nguyên tắc: đặt khả năng giao tiếp (fluency) là trọng tâm, không chỉ dạy ngôn ngữ như cấu trúc ngữ pháp.
-
Trong lớp CLT, giáo viên thiết kế tình huống giao tiếp thực tế, encourage học sinh tương tác, trao đổi ý kiến, thảo luận, role-play.
-
Lớp học được biến thành môi trường ngôn ngữ – học sinh liên tục nói, nghe, phản hồi.
-
Lợi ích: giúp học sinh hình thành phản xạ sử dụng tiếng Anh linh hoạt hơn, giảm “ngại nói”.
Một điều cần lưu ý: CLT đôi khi ít nhấn mạnh đến ngữ pháp chi tiết — vì thế giáo viên cần xen kẽ nhắc lại cấu trúc hỗ trợ khi cần.
2. Phương pháp Phản xạ toàn thân (TPR – Total Physical Response)
-
Nguyên lý: học ngôn ngữ qua hành động – khi nghe từ/ câu lệnh, học sinh làm hành động tương ứng.
-
Phương pháp này rất phù hợp với học sinh nhỏ tuổi, vì hành động giúp họ liên kết lời nói với trải nghiệm cơ thể.
-
Ví dụ: khi dạy từ “stand up”, giáo viên nói “Stand up!” và học sinh đứng lên; dạy “sit down”, học sinh ngồi xuống…
-
Kết hợp hành động giúp phát triển kỹ năng nghe – nói một cách tự nhiên, giảm áp lực khi nói.
Ở Việt Nam, nhiều trung tâm Montessori và các lớp tiếng Anh thiếu nhi đã sử dụng TPR để tạo không khí vui nhộn, tương tác cao.
3. Phương pháp Học qua trò chơi (Gamification / Game-based Learning)
-
Đưa yếu tố trò chơi (game) vào bài học: quiz, đố chữ, board games, đua điểm, mini-challenges.
-
Học sinh tham gia trò chơi để luyện từ vựng, ngữ pháp, listening, speaking — trong khi “không cảm thấy đang học tiếng Anh”.
-
Ví dụ: trò chơi “Who am I?” (đóng vai nhân vật để bạn đoán), Bingo từ vựng, nối từ nhanh…
-
Kết hợp công nghệ: dùng app, quiz trực tuyến, Kahoot, Quizizz để trò chơi hóa bài học.
Phương pháp này giúp tăng hứng khởi, kích thích cạnh tranh lành mạnh, và tăng tương tác trong lớp.
4. Phương pháp Dự án (Project-Based Learning – PBL)
-
Học sinh thực hiện một dự án dài hơi (vài buổi hoặc vài tuần), dựa trên chủ đề thực tế, sử dụng tiếng Anh để tìm hiểu, thực hành, phản hồi.
-
Dự án có thể là: làm video nói về môi trường, khảo sát nhỏ về thói quen học tiếng Anh, làm infographic về chủ đề yêu thích…
-
Trong quá trình làm dự án, học sinh vận dụng kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và làm việc nhóm.
-
Giáo viên đóng vai trò hướng dẫn (facilitator), hỗ trợ khi cần.
PBL giúp học sinh thấy được ý nghĩa sử dụng tiếng Anh trong thực tế, tăng trách nhiệm học tập.
5. Lớp lật ngược (Flipped Classroom) kết hợp sáng tạo
-
Trước lớp: giáo viên giao tài liệu, video, bài nghe cho học sinh tìm hiểu trước.
-
Trong lớp: dành thời gian làm hoạt động tương tác, thảo luận, thực hành, giải quyết thắc mắc.
-
Kết hợp sáng tạo: trong lớp có trò chơi thảo luận, role-play, mini-debate, trò chơi từ vựng…
-
Lợi ích: tiết lớp không bị “giảng suông”, tăng tương tác, học sinh sẵn sàng trao đổi và áp dụng kiến thức.
6. Học tích cực / Active Learning
-
Khuyến khích học sinh tham gia tích cực thay vì ngồi nghe thụ động: thảo luận nhóm, động não, trình bày, viết ra ý tưởng.
-
Ví dụ: chia lớp thành nhóm, cho mỗi nhóm mini-task, yêu cầu học sinh trình bày, phản biện.
-
Cách này giúp tăng ghi nhớ, phát triển kỹ năng tư duy phản biện.
7. Sử dụng phương tiện hình ảnh & đa phương tiện
-
Ảnh minh họa từ vựng, video, tranh ảnh, infographic giúp học sinh không chỉ nghe – nói mà còn nhìn và tưởng tượng.
-
Ví dụ: khi dạy từ “apple tree”, giáo viên chiếu ảnh, video, thảo luận về hình ảnh, rồi cho học sinh mô tả.
-
Kết hợp công nghệ: video ngắn, clip hoạt hình, phòng học ảo… giúp bài học sinh động hơn
8. Kể chuyện / Storytelling
-
Sử dụng truyện, tình huống, nhân vật để truyền kiến thức: giáo viên kể, học sinh nghe, đặt câu hỏi, tiếp nối câu chuyện.
-
Storytelling giúp kết nối ngôn ngữ với cảm xúc và trí tưởng tượng, tăng khả năng nhớ từ vựng và cấu trúc.
-
Có thể kết hợp hoạt động: học sinh đóng vai nhân vật, kể lại câu chuyện bằng tiếng Anh.
9. Phương pháp âm nhạc – bài hát – nhịp điệu
-
Làm bài hát/excerpts ngắn kèm từ vựng, cấu trúc; cho học sinh hát theo, ghép lời, thay lời bài hát.
-
Nhịp điệu giúp nhớ lâu hơn, tạo không khí vui vẻ trong lớp học.
-
Ngoài ra, dùng rap, chant, đoạn nhạc nhỏ để học từ mới hoặc cấu trúc câu.
10. Kết hợp Linh hoạt – Tổng hợp các phương pháp
-
Không nên áp dụng đúng “1 phương pháp” mà tốt hơn là kết hợp: ví dụ, trong một tiết PBL bạn vẫn dùng storytelling, trò chơi, video — tùy chủ đề và đối tượng học sinh.
-
Giáo viên cần linh hoạt, điều chỉnh dựa trên phản ứng học sinh, thời gian, mục tiêu bài học.
-
Mỗi lớp học, mỗi học sinh khác nhau — nên không có “phương pháp tốt nhất”, mà phương pháp phù hợp nhất là mục tiêu.
>>>Bạn có thể tham khảo tại 15+ Phương pháp giảng dạy tiếng Anh hiệu quả, cuốn hút cho học sinh
Cách thiết kế tiết học tiếng Anh sáng tạo – bước theo bước
Bước 1: Xác định mục tiêu ngôn ngữ & kỹ năng
Trước khi chọn phương pháp, bạn cần xác định:
-
Từ vựng / cấu trúc / ngữ pháp nào cần dạy
-
Kỹ năng nào học sinh cần luyện (nghe, nói, đọc, viết)
-
Mức độ tương tác mong muốn
Bước 2: Chọn phương pháp phù hợp với đối tượng
Dựa vào độ tuổi, trình độ, số lượng học sinh, sở thích, chọn 1–2 phương pháp phù hợp (ví dụ: lớp nhỏ – dùng storytelling + trò chơi; lớp lớn – dự án + flipped).
Bước 3: Soạn hoạt động tương tác
-
Xây dựng trò chơi, hoạt động nhóm, role-play, bài tập sáng tạo
-
Chuẩn bị vật liệu: flashcards, hình ảnh, nghe – video, platform online nếu cần
Bước 4: Thực hiện tiết học & điều chỉnh linh hoạt
-
Bắt đầu với warm-up, khởi động nhẹ nhàng
-
Chuyển sang phần giảng lý thuyết / từ vựng / cấu trúc ngắn gọn
-
Tiếp theo phần hoạt động sáng tạo cao: trò chơi, dự án, thảo luận
-
Cuối tiết: củng cố, nhận xét, học sinh phản hồi
Bước 5: Đánh giá & cải tiến
-
Hỏi học sinh cảm nhận: điều gì hay, khó, cần thay đổi
-
Ghi chép điểm mạnh / yếu, điều chỉnh phương pháp cho tiết sau
-
Duy trì sáng tạo, đổi mới để lớp luôn mới mẻ
Ưu điểm & hạn chế của phương pháp sáng tạo & lưu ý khi áp dụng
Ưu điểm
-
Tăng tương tác, học sinh chủ động hơn
-
Giúp học sinh nhớ lâu hơn qua trải nghiệm, cảm xúc
-
Gắn kết giữa lý thuyết và thực tế
-
Duy trì động lực học tập, giảm căng thẳng
Hạn chế & thử thách
-
Cần thời gian chuẩn bị kỹ (thiết kế trò chơi, tài liệu)
-
Giáo viên cần linh hoạt, quản lớp tốt
-
Có thể mất kiểm soát nếu hoạt động quá “mềm”
-
Với lớp đông hoặc học sinh trình độ lệch, khó điều chỉnh đồng đều
Lưu ý để áp dụng hiệu quả
-
Bắt đầu với hoạt động nhỏ, không nên quá tham lam
-
Luôn chuẩn bị “kế hoạch B” nếu hoạt động không hiệu quả
-
Quan sát và lắng nghe phản hồi học sinh để điều chỉnh
-
Kết hợp phương pháp truyền thống & sáng tạo – không loại bỏ hoàn toàn cấu trúc, ngữ pháp
Kết luận
Trong giảng dạy tiếng Anh, sự sáng tạo không phải là “làm mới cho vui”, mà là cách duy trì hứng thú, thúc đẩy tương tác và giúp học sinh tiếp thu ngôn ngữ sâu sắc hơn. Bằng việc áp dụng các phương pháp và biết linh hoạt kết hợp, giáo viên có thể thiết kế tiết học không chỉ thú vị mà còn hiệu quả.
Hãy nhớ: không có phương pháp nào là “tốt nhất cho mọi lớp học” — điều quan trọng là bạn hiểu học sinh của mình, thử nghiệm, điều chỉnh và không ngừng sáng tạo.
